کپسول آتش نشانی فوم (کف) با دیگر کپسول های آتش نشانی چه فرقی دارد؟
همانطور که در مقاله “معرفی کپسول آتش نشانی CO2″، انواع کلاس های حریق را نام بردیم، متوجه شدیم که برای هر کلاس حریق از چه مهارکننده ای استفاده می شود. کپسول آتش نشانی فوم (کف) نیز برای مهارکردن مایعات قابل اشتعال کاربرد دارد. در واقع مایع فوم (کف) روی موادی که در حال سوختن هستند را می پوشاند. از پخش شدن گاز قابل اشتعال از روی مواد جلوگیری می کند. همچنین مانع از رسیدن اکسیژن به حریق می شود. کیفیت این مایع فوم در قیمت کپسول آتش نشانی نقش بسیاری زیادی دارد.
این پاراگراف، مقدمه و خلاصه ای از تعریف کپسول آتش نشانی فوم (کف) بود. حال به معرفی کامل این کپسول آتش نشانی و تفاوت آن با دیگر کپسول ها (کپسول های CO2 و کپسول های پودر و گاز) می پردازیم.
فوم (کف) اطفاء حریق چگونه کشف شد؟
اولین بار مهندس و شیمیدان روسی به نام الکساندر لوران (سال 1902) کپسول آتش نشانی فوم یا کف را اختراع کرد. الکساندر در این نوع کپسول ها از انواع مختلف مواد فعال سطحی استفاده کرد که باعث تولید فوم یا کف می شد. این مواد فعال سطحی باید فوم را با غلظت کمتر از یک درصد تولید کنند.
الکساندر لوران در باکو، شهری که در آن زمان مرکز صنعت نفت روسیه بود زندگی می کرد. در آنجا با دیدن آتش های نفتی بزرگ که به سختی مهار می شدند، تحت تاثیر قرار گرفت. و تصمیم داشت مایعی پیدا کند که چنین آتش هایی را مهار کند. بدین صورت فوم آتش نشانی را اختراع و در سال 1902 و 1903 با موفقیت امتحان شد. اولین فوم، مخلوطی از پودر و آب بود که به دلیل عمل شیمیایی انجام شده، فوم شیمیایی نام گرفت.
خوب است بدانید، چگالی آب بیشتر از چگالی مایعات قابل اشتعال است. و وزن فوم یا کف همواره کمتر از وزن مایعات قابل اشتعال است. همین امر دلیلی شد تا الکساندر مایعی را اختراع کند که به سرعت بر روی مواد شعله ور شده، پرتاب و مانع بلند شدن گاز آتش شود. همچنین از رسیدن اکسیژن هوا به سطح حریق جلوگیری کند.
در واقع کف یا فوم آتش نشانی همانند پتوئی سطح حریق را می پوشاند و موجب اطفاء حریق می گردد.
اگر قصد خاموش کردن مایعات قابل اشتعال را با آب داشته باشیم، در واقع باعث گسترش حریق خواهیم شد. همچنین زحمت مهار کردن حریق را برای ماموران آتش نشانی دوچندان می کنیم.
فوم های آتش نشانی با توجه به نرخ انتشار و کاربرد مصرف آنها به انواع مختلفی طبقه بندی و کلاس بندی می شوند.
انواع طبقه بندی فوم (کف) با توجه به نرخ انتشار:
1- فوم های با نرخ انتشار کم:
فوم هایی مانند AFFF (مخلوطی از ترکیبات شیمیایی هیدروکربنی و ترکیبات فلوئوره) که نرخ انتشار آنها کمتر از 20 برابر می باشند. دارای ویسکوزیته کمتری هستند و بطور متحرک می باشند. به همین دلیل می توانند مناطق وسیع تری را به سرعت تحت پوشش قرار دهند.
2- فوم های با نرخ انتشار متوسط:
این نوع فوم ها دارای نرخ انتشار 20 تا 100 برابر هستند.
3- فوم های با نرخ انتشار زیاد:
عدد انبساطی دراین نوع فوم ها بیش از 100-200 می باشد. برای مکان ها و فضاهای محدود و محصور مناسب هستند. زیرا در فضاهای محصور در صورت وقوع آتش سوزی و وجود حریق، نیاز به خاموش کردن سریع آتش است.
نوع دیگری از فوم ها هستند که در برابر الکل مقاوم اند. در حین آتش سوزی الکل، فوم توسط الکل تجزیه می شود. برای جلوگیری از این تجزیه، یک لایه محافظ بین فوم و سطح حریق تشکیل می شود. در آتش سوزی های ناشی از سوخت های حاوی اکسیژن از فوم مقاوم در برابر الکل استفاده می شود. همچنین برای آتش سوزی مایعات حاوی حلال های قطبی نیز کاربرد دارند.
انواع کلاس بندی فوم (کف):
1- فوم کلاس A:
این نوع فوم ها در اواسط دهه 1980 و برای مقابله با آتش سوزی ساخته شد. مقدار کشش سطحی آب توسط این فوم ها کاهش می یابد. همچنین باعث جذب شدن سوخت های کلاس A به آب می شوند. این خاصیت موجب مهارکردن حریق و جلوگیری از آتش سوزی مجدد می شود. این فوم برای آتش سوزی های کلاس A مانند آتش سوزی های ساختمانی نیز کاربرد دارد.
2- فوم کلاس B:
در کلاس حریق B که ناشی از مایعات قابل اشتعال است، از فوم کلاس B استفاده می شود. استفاده از فوم کلاس A برای آتش سوزی های کلاس B نتایج غیرمنتظره ای در پی خواهد داشت. چون فوم های کلاس A برای گازهای تولیده شده توسط مایعات قابل اشتعال ساخته و تولید نشده اند.
فوم کلاس B خود دارای دو زیرمجموعه اصلی است؛ فوم های مصنوعی و فلوروپروئینی
کف (فوم) اطفا حریق در کپسول های آتش نشانی چه کاربردی دارد؟
کف یا فوم، مایعی است که برای خاموش کردن آتش مایعات و مواد خشک استفاده می شود. در در واقع نقش اصلی آن سرد کردن آتش و جلوگیری از انتشار گاز در حال اشتعال است. از طرفی از رسیدن اکسیژن موجود در هوا به حریق جلوگیری می کند. همین روند در نهایت باعث خاموش شدن آتش می شود.
کپسول های آتش نشانی فوم معمولا به دو صورت شیمیایی و مکانیکی تولید می شوند. ترکیب اصلی فوم مکانیکی از آب و کف، و گاز و کف، همچنین ترکیب فوم شیمیایی از بی کربنات سدیم و آلومینیوم سولفات می باشد. خاموش کننده های فوم شیمیایی بدلیل مشکلات و نقاط ضعفی که داشتند از بازار مصرف خارج شدند.
شدت پرتاب خاموش کننده کف (فوم) نزدیک به 5 متر و گنجایش آنها 9 لیتر می باشد.
کپسول های آتش نشانی فوم برای استفاده در حریق های کلاس A و کلاس B مناسب هستند. اما بسته به نوع آتش سوزی به روش های مختلفی استفاده می شوند.
بیشترین کاربرد آن برای مهار کردن مایعات قابل اشتعال است ولی برای اطفا حریق مواد خشک نیز قابل استفاده هستند. اما برای آتش سوزی ناشی از روغن پخت و پز استفاده نمی شود.
هر نوع فوم کاربرد و مصرف خاص خود را دارد. زمانی که یک فضای محصور مانند زیرزمین یا انبار دچار آتش سوزی شد، از فوم های با قابلیت انتشار بالا استفاده می شود. به همین دلیل در خرید کپسول آتش نشانی باید به کیفیت فوم مصرفی توجه بسیاری کرد.
برای مایعات و نشتی های قابل اشتعال در حال سوختن نیز از فوم های با قابلیت انتشار کم استفاده می شود.
نحوه شناسایی کپسول های آتش نشانی فوم (کف):
قبل از اینکه بتوانیم از خاموش کننده کف استفاده کنیم، باید بتوانیم آنها را از دیگر کپسول های آتش نشانی جدا کنیم و بشناسیم. یک خاموش کننده کف دارای بدنه ای قرمز رنگ با نوار کرم در اطراف قسمت بالای مخزن خواهد بود.
نحوه استفاده از مهارکننده های فوم یا کف:
1- قبل از استفاده از خاموش کننده کف، باید اطمینان حاصل کنیم که کاملاً شارژ شده است و همچنین ضامن ایمنی خم نشده باشد. شارژ کپسول آتش نشانی نقش بسیار مهمی در عملکرد کپسول و مهارکردن آتش دارد. پس لطفاً آن را جدی بگیرید!
2- یک فاصله ایمن از آتش داشته باشیم و سپس ضامن را برداریم تا خاموش کننده فعال شود.
3- برای مقابله با کلاس حریق B، در صورت امکان ، نازل را به سمت یک سطح عمودی درست از آتش نگه داریم. زیرا هدف قرار دادن مستقیم به سمت آتش ممکن است باعث گسترش آن شود.
4- برای مبارزه با آتش سوزی های کلاس A ، نازل را مستقیماً به سمت پایه آتش قرار دهیم، و جت را بر این اساس از چپ به راست حرکت دهیم.
