اطفاء حریق به عنوان یکی از حیاتی‌ترین حوزه‌های ایمنی در محیط‌های مختلف، در تعداد زیادی از ساختمان‌ها و صنایع جهان یکی از اولویت‌های اساسی محسوب می‌شود. با توجه به اینکه حریق ممکن است به سرعت اتفاق بی‌افتد و با تاثیرات مخربی از جمله؛ آسیب به جان و سلامت انسان و خسارات مالی جبران‌ناپذیر، وقوع بپیوندد. استفاده از انواع سیستم اطفاء حریق به عنوان یک راهکار حیاتی برای کنترل و مهار این پدیده ناخواسته مطرح می‌شود. معمولا انواع سیستم اطفاء حریق مهم‌ترین و بیشترین نقش را جهت حفاظت از اموال و اشخاص در مقابل آتش ایفا می‌کنند. زمان آتش سوزی این سیستم‌ها صدمات را به کمترین میزان کاهش می‌دهند. به همین خاطر قرار دادن این سیستم‌ها در بناها و مکان‌هایی که امکان حریق و اشتعال شدن زیاد است، ضروری و اهمیت ویژه‌ای دارد. از این طریق می‌توان خطرات و آسیب‌های مالی و جانی را کاهش و یا از آنها پیشگیری کرد. چرا که مهار آتش در لحظه‌های اولیه آتش سوزی، مانع پیشرفت و سرایت آن می‌شود. دو نوع سیستم اطفاء حریق دستی ( کپسول آتش نشانی ) و سیستم اطفا حریق اتوماتیک جزء تجهیزات سیستمهای مهار آتش هستند.
در این مقاله از مقالات سد حریق ناجی، به بررسی انواع سیستم اطفاء حریق خواهیم پرداخت. این انواع شامل فن‌آوری‌های مختلفی از جمله اسپرینکلرها، سامانه‌های گازی، پنجره‌های اطفاء حریق و سایر روش‌های نوین می‌باشند. هر یک از این سیستم‌ها و تجهیزات، ویژگی‌ها و مزایا و معایب خاص خود را دارند و بر اساس نوع و محیط کاربرد، انتخاب گزینه‌های مناسب در تجهیزات اطفاء حریق میسر می‌گردد.
در این راستا، آشنایی با انواع سیستمهای اطفاء حریق به‌عنوان یک پیشنهاد علمی و عملی، مدیران ایمنی، مهندسان ساختمان و علاقه‌مندان به حوزه ایمنی و اطفاء حریق را به جهت افزایش دانش فنی و بهبود عملکرد سیستمهای اطفاء حریق تشویق می‌کند.
بررسی و معرفی انواع سیستم اطفاء حریق
انواع مواد خاموش کننده آتش
مواد خاموش‌کننده آتش، ترکیباتی هستند که در مواجهه با حریق، توانایی کاهش یا خاموش کردن آتش را دارا می‌باشند. این مواد به صورت متنوعی تولید شده و بر اساس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود، به انواع مختلف تقسیم می‌شوند. در زیر به برخی از انواع مواد خاموش‌کننده آتش اشاره می‌شود:
1- آب
آب یکی از ساده‌ترین و موثرترین مواد خاموش‌کننده آتش است. بر اساس انتقال حرارت و تعطیل کردن اکسیژن، از خاموش کنندگان اصلی محسوب می‌شود و برای حریق‌های جامدات و مایعات مناسب است، اما برخی از مواد مخصوصاً گازها را ممکن است بدتر کند.
2- پودرهای خاموش‌کننده
پودرهای خاموش‌کننده، شامل پودرهای مختلفی نظیر پودر آتش‌نشانی، کربنات سدیم و آلومینیوم می‌باشند. از این پودرهای خاموش کننده برای حریق‌های گازها و مایعات قابل استفاده است و توانایی ایجاد انفجار ندارد.
3- گازهای خاموش‌کننده
این نوع گازهای خاموش کننده مانند گازهای CO2 (دی‌اکسید کربن) و هالون‌ها (مثل هالون ۱۲۱۱) است. این گازها اکسیژن را از منطقه حریق حذف می‌کنند و بیشتر برای اطفاء حریق‌های الکتریکی و مایعات مناسب هستند.
4- فوم خاموش‌کننده
این نوع فوم‌ها، شامل فوم‌های مختلفی نظیر فوم پلی‌یورتان و پلی‌استایرن می‌شود. این فوم‌ها، برای حریق‌های مایعات و سطوح جامد، به ویژه حریق‌های کلاس B (گازها و مایعات قابل اشتعال)، مناسب است.
هرکدام از این مواد خاموش‌کننده با توجه به نوع حریق و شرایط محیطی، کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب مناسبترین ماده خاموش‌کننده بر اساس نیازهای خاص هر موقعیت، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
بررسی انواع مواد خاموش کننده آتش
معرفی انواع سیستم اطفاء حریق
ما برای اطفاء حریق، دو نوع سیستم داریم، که در ادامه بیشتر توضیح داده می‌شود:
- سیستم اطفاء حریق دستی: این مدل سیستم‌ها از پر استفاده‌ترین سیستم از لحاظ آسانی کاربرد و تعرفه‌های اجرایی می‌باشند و در انواع و سایز‌های گوناگونی جهت مقابله با آتش در مرحله‌های ابتدایی ساخته شدهاند. امکاناتی که در سیستمهای اطفاء حریق دستی قرار گرفته اند، جهت به کارگیری و استفاده به عوامل انسانی نیاز دارند. در اینجا اهمیت شارژ کپسول آتش نشانی مشخص می‌شود.
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک: سیستمهای اطفاء حریق و هشدار دهنده از امکانات ضروری و حیاتی برای هر ساختمان و مرکزی است. سیستمهای مدل اتوماتیک براساس سیستمی که دارند، در محیط‌های مختلف و حساس به کار گرفته می‌شوند. در حقیقت این سیستم‌ها علاوه بر شناسایی و هشدار دادن آتش سوزی با توجه به بعضی فعالیت‌ها آتش را به شکل خودکار و بدون کمک گرفتن از نیروی انسانی مهار می‌کنند.
انواع سیستم اطفاء حریق دستی
انواع سیستمهای اطفاء حریق دستی بصورت زیر هستند:
۱-کپسول آتش نشانی
کپسول‌ها محفظه‌های فولادی با قابلیت حمل و جا به جایی یکی از انواع سیستم اطفاء حریق هستند که داخل آنها را مواد مهار کننده آتش پر کرده است. زمانی که نیاز به استفاده از آن باشد، با فشار دادن اهرم مخصوص مواد آن به بیرون ریخته می‌شود. معمولا از موادی چون گاز در اکسید کربن، فوم، آب و... جهت مهار آتش استفاده می‌کنند. در صورتی که قصد خرید کپسول آتش نشانی را دارید بر روی لینک کلیک نمایید
۲- خاموش کننده‌های پودر گاز یا کپسول‌های پودری
این مدل از انواع انواع سیستم اطفاء حریق زمانی که حجم آتش سوزی گسترده باشد استفاده می‌شوند. دارای دو نوع کپسول‌های شیمیایی خشک و شیمیایی تر هستند. از مدل شیمیایی خشک جهت اطفاء حریق فلزها و مدل شیمیایی تر برای غیر فلزات کمک می‌گیرند. کپسول‌های پودری علاوه بر بناهای مسکونی در کارخانجات و کارگاه‌ها قابلیت استفاده دارند، زیرا هم به عنوان خاموش کننده‌های آب و هم مواد قابل اشتعال، گازها و امکانات برقی و الکتریکی می‌توان از آنها بهره گرفت.
۳-خاموش کننده‌های گازC02
این نوع از انواع سیستمهای اطفاء حریق جهت مهار مایعات هستند و برای مهار آتش گرفتگی مخصوصا در روغن‌ها و همینطور وسایل الکتریکی به کار گرفته می‌شوند. در این شیوه؛ خاموش کردن آتش به شکل خفگی با گاز CO2 صورت می‌گیرد، به این خاطر علت اندازه‌گیری مقدار ممکن آتش و همینطور دی اکسید کربن لازم، ضروری است. نکاتی که هنگام محاسبه در نظر گرفته می‌شوند شامل، مشخص نمودن اندازه محل، تعداد خاموش کننده‌ها، میزان آتش سوزی، پیشرفت، سرعت و… هستند.
۴-خاموش کننده‌های فوم
این نوع کپسول‌ها از انواع سیستم اطفاء حریق جهت مهار آتش مایعاتی که قابلیت اشتعال دارد استفاده می‌شوند؛ از وصول اکسیژن به مایع که آتش گرفته، پیشگیری کرده و آن را خاموش می‌کنند. نکته‌ای که باید زمان استفاده به آن توجه کرد این می‌باشد که فوم باید بر روی مایع آتش گرفته به درستی و کاملاً منتشر شود تا از آتش گرفتن آن جلوگیری شود.
بررسی انواع سیستم اطفاع حریق
انواع سیستمهای اطفاء حریق اتوماتیک
سیستم اطفا حریق اتوماتیک شامل موارد زیر می‌باشد:
1- سیستم مه آب
سیستم مه آب یکی از انواع سیستم اطفاء حریق جزء سامانه‌های مدرن و پیشرفته مهار آتش از نوع اتوماتیک است که در آنها از آب برای اطفاء حریق استفاده می‌کنند. همانگونه که از اسم آن مشخص است این دستگاه با پاشیدن قطره‌هایی شبیه مه باعث مهار آتش می‌شود. همچنین مثل سیستمهای آبی باعث سرد شدن و مثل سیستمهای گازی از وصول اکسیژن به حریق جلوگیری می‌کند.
2- سیستم اطفاء حریق گاز هالون
در این مدل سیستم از مواد گوناگونی مثل کلر، هیدروفلوئر و ید استفاده می‌کند. جهت اضافه شدن ویژگی مهار کنندگی و قدرت استفاده در خاموش کردن آتش این عناصر دچار دگرگونی کمی شده و پس از آن جهت به کارگیری در سامانه‌های اطفاء حریق هالوژن آماده می‌شوند. از بهترین ویژگی‌های این سیستم، وزن زیاد عناصر تشکیل دهنده آن و همینطور قرار گرفتن زود هنگام آنها روی مواد مشتعل است.
3- سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر
اسپرینکلر یا همان سیستم مهار آتش و از انواع سیستم اطفاء حریق می‌باشند، یک سامانه اتوماتیک و هوشمند بوده که محل رخ دادن آتش را شناسایی و فقط اسپلینکر همان محل را روشن می‌کند و به سرعت جلوی پیشروی آتش را می‌گیرد. دستگاه‌های آبپاش منازل هنگام حریق، از هدر رفتن هزینه‌ها جلوگیری می‌کنند، چرا که با روشن شدن، آبپاش حدود ۱۵ تا ۲۰ مخزن آب در دقیقه اسپری شده و تا ۹۰ درصد حریق فقط با یک آبپاش مهار م‌شود.
4- سیستم اطفاء حریق ذرات معلق
سیستم مهار کننده آئروسل متشکل از مواد گازی و ذرات معلق کوچک است. این ذرات تا هنگام خالی شدن به شکل بخار هستند. این سیستم‌ها در مقابل خاموش کردن آتش دسته‌ای از مواد جامد و ذرات گاز را منتشر می‌کند. این کپسول آتش نشانی را می‌توان به شکل اتوماتیک به‌وسیله شناسایی گرما یا دود، یا به‌شکل دستی استفاده کرد.
مکان‌های مناسب نصب انواع سیستم اطفاء حریق
مکان‌های مناسب نصب انواع سیستم اطفاء حریق
برای نصب انواع سیستم اطفاء حریق باید یک سری نکات را رعایت کنیم:
- قرار گرفتن در فاصله ۵/۱ متری از زمین در اطراف ورودی‌ها و خروجی‌های مکان‌ها
- عدم وجود لوازم مزاحم در اطراف آنها و کوتاه بودن مسیرها برای دسترسی
- قرار گرفتن در محلی که احتمال آسیب‌های فیزیکی به آن کم باشد.
- سیلندر را در محیط باز و در برابر آفتاب یا برف و باران نصب نکنید.
دریافت مشاوره رایگان و پشتیبانی ســـــــــــریع سد حریق ناجی
نکات قابل توجه در استفاده از سیستم اطفاء حریق
در هنگام استفاده از انواع سیستم اطفاء حریق باید این نکات را رعایت کنیم:
- پیش از استفاده حتما آموزش‌های لازم را دیده باشید.
- استفاده از کپسول‌های با اندازه مناسب
- استفاده از بر‌چسب‌هایی که حاوی اطلاعاتی چون: شارژ، سرویس، تاریخ بازرسی و… است روی دستگاه.
- قرار گرفتن در وسط آتش و محل خروج، تا در زمان گسترش آتش بتوانید از آنجا خارج شوید.
به طور کلی انواع سیستم اطفاء حریق جهت مهار حریق است. هدف مهم این کار در مرحله نخست محافظت از جان مردم و بعد کاهش میزان آسیب و پیشگیری از توسعه است. معمولا می‌توان از راه‌های مختلفی چون خفه کردن، مهار کردن، سرد کردن و از بین بردن مواد مشتعل ومدیریت جهت بهتر شدن وضعیت و اطفاء آتش استفاده نمود.
نحوه عمکرد سیتسم اطفای حریق
جمع بندی
در خاتمه این مقاله، به بررسی گسترده و جامع انواع سیستم اطفاء حریق پرداختیم که هرکدام از این تکنولوژی‌ها با ویژگی‌ها و کاربردهای منحصر به فرد خود، نقش حیاتی در پیشگیری و مهار حوادث حریق دارند. از اسپرینکلرها و سامانه‌های گازی گرفته تا پنجره‌های اطفاء حریق و روش‌های نوین، هرکدام از این ابزارها به تاحد زیادی در افزایش ایمنی ساختمان‌ها، صنایع و فضاهای مختلف تاثیرگذارند.
تصمیم گیری برای انتخاب مناسب از انواع سیستم اطفاء حریق باید با توجه به نوع فعالیت، شرایط محیطی و نیازهای خاص هر مکان انجام شود. در حال حاضر، توسعه تکنولوژی در این حوزه منجر به ارتقاء کارایی و کاهش آسیب‌پذیری در مواجهه با حوادث حریق گردیده و تحولات جدیدی را در زمینه ایمنی و حفاظت از زندگی انسانها و دارایی‌ها به ارمغان آورده است. این ارتقاها به تدریج به افزایش اثربخشی و کارآیی سیستمهای اطفاء حریق، و در نتیجه، به حداقل رساندن خطرات و آسیب‌های احتمالی مرتبط با حریق در محیط‌های مختلف کمک می‌نماید. به یاد داشته باشید، ایمنی در برابر حریق مسئولیت مشترکی است و سرمایه‌گذاری در سیستمهای مناسب می‌تواند جان و دارایی‌ها را نجات دهد.
سد حریق ناجی
سوالات متداول
- چه نوع سیستمهای اطفاء حریقی وجود دارند؟
سیستمهای اطفاء حریق به انواع مختلفی از جمله اسپرینکلرها، سامانه‌های گازی، پنجره‌های اطفاء حریق و سایر روش‌های نوین تقسیم می‌شوند.
- مواد خاموش‌کننده آتش چه انواعی دارند؟
مواد خاموش‌کننده آتش شامل آب، پودرهای خاموش‌کننده، گازهای خاموش‌کننده، و فوم خاموش‌کننده می‌شوند.
- اهمیت انواع سیستم اطفاء حریق در محیط مسکونی چیست؟
سیستمهای اطفاء حریق در منازل میتوانند از گسترش سریع حریق جلوگیری کرده و زمان ارزشمندی را برای اخلال و کاهش خسارت به مالکان فراهم کنند.
- آیا سیستمهای اطفاء حریق گازی برای انسانها ایمن هستند؟
بله، سیستمهای گازی هنگام استفاده صحیح از آنها برای انسانها ایمن هستند. آنها به طور اختصاصی طراحی شدهاند تا فقط اکسیژن را در منطقه محافظت شده جایگزین کنند و ساکنان را بیخطر بگذارند.
مطلب جالبی بود
کپسول آتش نشانی پودری دارین؟؟
با سلام
بله کپسول آتش نشانی پودری و گازی را می‌توانید با مراجعه به صفحه مورد نطر خریداری کنید.