سیستم های اطفا حریق نقش بسیار حیاتی در حفاظت از جان انسان ها، تجهیزات و دارایی های با ارزش در برابر آتش سوزی دارند. با توجه به اهمیت این تجهیزات در ایجاد ایمنی، لازم است که همواره در وضعیت عملیاتی و آماده به کار نگهداری شوند. از این رو، تدوین و اجرای یک برنامه منظم برای نگهداری و سرویس دوره ای سیستم های اطفا حریق امری ضروری است.
این دستورالعمل با هدف تعیین چارچوب مشخص برای بازرسی، آزمایش، تعمیر و نگهداری سیستم های مختلف اطفا حریق از جمله سیستم های دستی، خودکار و ترکیبی تدوین شده است. رعایت اصول این دستورالعمل موجب افزایش اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ها در مواقع اضطراری، کاهش خرابی های احتمالی و افزایش طول عمر تجهیزات خواهد شد.
چطور با سیستم منظم کارایی سیستم اطفا حریق را افزایش دهیم؟
حفظ کارایی بالای سیستم های اطفا حریق، نقش کلیدی در تضمین ایمنی جانی و مالی در برابر خطرات ناشی از آتش سوزی دارد. تنها خرید کپسول آتشنشانی نصب این تجهیزات کافی نیست؛ بلکه داشتن یک برنامه منظم برای بازرسی، آزمایش و نگهداری، عامل اصلی در حفظ عملکرد بهینه آن هاست. بدون مراقبت دوره ای و بررسی دقیق، حتی پیشرفته ترین سیستم های اطفا نیز امکان دارد در زمان حادثه دچار اختلال شوند.
با پیاده سازی یک سیستم منظم نگهداری، میتوان از شناسایی زود هنگام مشکلات، اطمینان از عملکرد صحیح تجهیزات، افزایش طول عمر قطعات و کاهش هزینه های تعمیراتی بهره مند شد. این رویکرد سیستماتیک باعث افزایش قابلیت اطمینان سیستم های اطفا حریق میشود. همچنین در انطباق با استانداردهای ایمنی بین المللی و مقررات ملی نیز اهمیت ویژه ای دارد.
آشنایی با 10 نکته طلایی برای افزایش عمر مفید سیستم های اطفا حریق
سیستم های اطفا حریق، یکی از حیاتی ترین اجزای ایمنی در ساختمان ها و تاسیسات صنعتی به شمار میروند. برای آنکه این سیستم ها در مواقع بحرانی عملکرد موثری داشته باشند. همچنین عمر مفید آن ها افزایش یابد، رعایت نکات کلیدی در نگهداری و بهره برداری از آن ها الزامی است. در ادامه، به ۱۰ نکته طلایی اشاره میشود که رعایت آن ها میتواند کارایی و طول عمر این تجهیزات را به طور قابل توجهی افزایش دهد:
دریافت مشاوره رایگان و
پشتیبانی ســـــــــــریع سد حریق ناجی
- انجام بازرسی های دوره ای ماهانه و سالانه برای شناسایی به موقع نقص ها و آسیب های احتمالی الزامی است.
- تست سیستم های اطفا (اسپرینکلر، گازی، فوم و …) طبق استانداردهای بین المللی، اطمینان از صحت عملکرد را تضمین میکند.
- هر نوع سیستم اطفا دارای دستورالعمل خاصی میباشد که رعایت دقیق آن در نگهداری ضروری است.
- اپراتورها و کارکنان مرتبط باید آموزش های تخصصی لازم در زمینه کار با سیستم های اطفا حریق را دیده باشند.
- در صورت نیاز به تعویض قطعات، فقط از قطعات تایید شده و استاندارد استفاده شود تا از اختلال در عملکرد جلوگیری گردد.
- قرارگیری تجهیزات در معرض رطوبت، گرد و غبار یا دمای بسیار بالا یا پایین میتواند طول عمر آن ها را کاهش دهد.
- مستند سازی دقیق همه بازرسی ها، سرویس ها و تعمیرات به برنامه ریزی بهتر و پیشگیری از خرابی های آتی کمک میکند.
- در صورت قدیمی شدن فناوری یا فرسودگی سیستم، نوسازی یا ارتقاء به تجهیزات جدیدتر پیشنهاد میشود.
- بی توجهی به آلارم های سیستم یا خطاهای اعلام شده میتواند منجر به خرابی های جدی شود.
- استفاده از خدمات شرکت های متخصص و دارای گواهینامه های معتبر، کیفیت نگهداری را تضمین میکند.
زمان بندی ایده آل برای سرویس و نگهداری سیستم های اطفا حریق
زمان بندی صحیح سرویس و نگهداری به معنای تنظیم برنامه هایی برای انجام بازرسی ها، تعمیرات و آزمایشات دوره ای است. چرا که اطمینان حاصل شود که سیستم ها در شرایط عملیاتی و آماده به کار قرار دارند. این فرآیندها میتوانند شامل تست فشار، بررسی لوله ها، تعویض قطعات فرسوده، کالیبراسیون حسگرها و آزمون های عملکردی باشند.
مهم ترین چالش در این زمینه، انتخاب زمان مناسب برای انجام این فعالیت هاست. چرا که سیستمهای اطفا حریق باید همیشه آماده عمل باشند. اما در عین حال نباید بدون برنامه ریزی و سر و صدا در عملکردشان تغییراتی ایجاد کرد. یکی از اصول اساسی برای زمان بندی نگهداری سیستم های اطفا حریق، مطالعه دقیق دستورالعمل های سازنده و رعایت استانداردهای ملی و بین المللی است.
بسیاری از سازندگان سیستم های اطفا حریق توصیه هایی در خصوص دوره های زمانی برای بازرسی و سرویس دهی دارند. این توصیه ها معمولا شامل زمان های خاصی برای بازرسی های روزانه، ماهانه، فصلی یا سالانه است. برای مثال، سیستم های اسپرینکلر معمولا باید هر سال یکبار مورد آزمایش قرار گیرند. در حالی که برخی از سیستم های گازی یا فوم امکان دارد نیاز به بررسی های مکررتر داشته باشند.
از سوی دیگر، درک وضعیت خاص هر ساختمان یا تاسیسات و نیازهای خاص آن در تنظیم برنامه زمان بندی سرویس و نگهداری موثر است. به طور مثال سیستم اطفای حریق آیروسل نیاز به مخازن بزرگ و پر فشار ندارد که همین موضوع آن را برای فضاهای بزرگ مناسب می سازد. به طور کلی عوامل مختلفی مانند ابعاد ساختمان، نوع تجهیزات، موقعیت جغرافیایی و حتی نوع فعالیت های تجاری میتوانند تاثیر زیادی در انتخاب زمان بندی های بهینه برای سرویس سیستم های اطفا حریق داشته باشند.
پیشگیری از خرابی و کاهش هزینه های تعمیرات نیز از مزایای دیگر زمان بندی صحیح سرویس و نگهداری سیستم های اطفا حریق است. با انجام نگهداری پیشگیرانه و اصلاح به موقع مشکلات کوچک، میتوان از بروز مشکلات بزرگ تر و هزینه بر در آینده جلوگیری کرد.
مراحل ضروری سرویس و نگهداری سیستم های اطفا حریق
عملکرد صحیح این سیستم ها میتواند تفاوت میان یک حادثه فاجعه بار و یک حادثه قابل کنترل باشد. اما همان طور که هر دستگاه یا تجهیزاتی نیاز به نگهداری و مراقبت دارد؛ سیستم های اطفا حریق نیز برای اینکه در مواقع بحرانی به درستی عمل کنند، باید به طور منظم و با دقت نگهداری شوند. این نگهداری شامل مراحل مختلفی که به بازرسی، آزمایش، تعمیر و به روزرسانی تجهیزات مربوط میشود.
بازرسی اولیه تجهیزات
بازرسی اولیه شامل بررسی ظاهری کلیه اجزای سیستم اطفا حریق مانند کپسول ها، شیرهای کنترلی، نازل ها، دتکتورها و تابلوهای فرمان است. در این مرحله اطمینان حاصل میشود که هیچ گونه آسیب فیزیکی، زنگ زدگی، نشتی یا انسداد در تجهیزات وجود ندارد و همه اجزا در محل صحیح خود نصب شده اند.
همچنین در این گام دسترسی به تجهیزات بررسی میشود تا مطمئن شویم مسیرهای خروج اضطراری، کپسول ها و شیرهای دستی مسدود نشده اند. وجود برچسب های سرویس قبلی، تاریخ های اعتبار شارژ و صحت کارکرد نشانگرهای فشار از دیگر مواردی است که باید با دقت کنترل شود.
آزمایش عملکرد سیستم
پس از بازرسی ظاهری، آزمایش عملکردی سیستم های اطفا حریق انجام میشود. این مرحله شامل تست دستی یا خودکار سیستم ها برای اطمینان از پاسخ دهی صحیح در برابر شرایط اضطراری است. مثلا، با تحریک حسگرها (دتکتورها) یا سیستم کنترل، باید آژیرها، چراغ های هشداردهنده و فرمان های تخلیه فعال شوند.
تست عملیاتی ممکن است شامل راه اندازی پمپ های آبرسان، شبیه سازی تخلیه گاز یا آزمایش فعال شدن اسپرینکلرها باشد. هدف اصلی این آزمایش، شناسایی خطاهای مخفی و اطمینان از آماده به کار بودن کامل سیستم است.
تعمیر و تعویض قطعات معیوب
در صورت شناسایی هرگونه نقص یا خرابی در تجهیزات، بلافاصله اقدام به تعمیر یا تعویض قطعات معیوب میشود. این میتواند شامل تعویض شیلنگ های آسیب دیده، کپسول های کم فشار یا جایگزینی دتکتورهای معیوب باشد. تعمیرات باید بر اساس دستورالعمل سازنده و با استفاده از قطعات اصلی یا تایید شده انجام شود.
تعمیر به موقع تنها از خرابیهای بیشتر جلوگیری نمیکند. چرا که، هزینه های سنگین تعویض کامل سیستم را نیز در آینده کاهش میدهد. مستند سازی تمامی تعمیرات انجام شده نیز بخشی از این گام محسوب میشود تا سابقه ای شفاف و دقیق از وضعیت سیستم وجود داشته باشد.
نظافت و پاکسازی سیستم
گرد و غبار، آلودگی و چربی میتواند عملکرد سیستم های اطفا حریق را مختل کند. در این مرحله، تمام اجزا از جمله نازل ها، دتکتورها، اسپرینکلرها و پنل های کنترلی به دقت پاکسازی میشوند. پاکسازی تجهیزات به حفظ حساسیت سنسورها و جلوگیری از انسداد نازلها کمک میکند.
تمیزکاری باید با استفاده از ابزارهای مناسب و مواد غیرخورنده انجام شود تا آسیبی به تجهیزات وارد نشود. این گام ساده اما حیاتی، تاثیر زیادی بر افزایش طول عمر مفید سیستم و عملکرد بی نقص آن در شرایط اضطراری دارد.
به روز رسانی مدارک و مستند سازی
پس از انجام سرویس، کلیه فعالیت های انجام شده باید به صورت دقیق ثبت و مستند شوند. این مستند سازی شامل جزئیات بازرسی ها، آزمایش ها، تعمیرات، تاریخ انجام سرویس و نام تکنسین ها میشود. داشتن سابقه سرویس برای برنامه ریزی های آتی و اثبات رعایت الزامات ایمنی ضروری است.
علاوه بر این، اگر در فرآیند سرویس تغییراتی در پیکربندی سیستم ایجاد شده باشد (مانند جابجایی کپسول یا تغییرات در سیستم کنترل)، مدارک و نقشه های فنی نیز باید به روز رسانی شوند. این کار اطمینان می دهد که در مواقع بازرسی یا حادثه، اطلاعات صحیح و به روز در دسترس قرار دارد.
مراحل ضروری سرویس و نگهداری سیستم های اطفا حریق
پس از پایان عملیات سرویس، لازم است آموزش های لازم درباره نحوه استفاده صحیح از سیستم اطفا حریق به پرسنل ارائه شود. این آموزش شامل روش های فعال سازی دستی، نکات ایمنی و رفتار مناسب در زمان بروز آتش سوزی خواهد بود. آگاهی کارکنان از نحوه عملکرد سیستم میتواند جان بسیاری را نجات دهد.
برگزاری مانورهای تمرینی و آموزش های ادواری نیز به تقویت مهارت های عملی پرسنل کمک میکند. این اطمینان را ایجاد میکند که در صورت بروز حریق، اقدامات اولیه به درستی و در کمترین زمان انجام خواهد شد.
نگهداری و سرویس به موقع سیستم های اطفا حریق از بروز خرابی ها و هزینه های اضافی جلوگیری میکند. همچنین به طور مستقیم بر عملکرد صحیح این سیستم ها در زمان وقوع آتش سوزی تاثیر دارد. با رعایت این مراحل، میتوان از کارایی مطلوب سیستم های اطفا حریق اطمینان حاصل کرد.
مراحل ضروری سرویس و نگهداری سیستم های اطفا حریق
این سیستم ها به طور مستقیم با حفاظت از جان انسان ها، کاهش خسارات مالی و حفظ دارایی های با ارزش ارتباط دارند. در این راستا، اجرای دقیق نگهداری، سرویس و آزمایش سیستم های اطفا حریق برای اطمینان از عملکرد صحیح آن ها در مواقع اضطراری بسیار ضروری است. دو استاندارد برجسته در این زمینه، استاندارد NFPA (National Fire Protection Association) و استاندارد BS5839 (British Standard) هستند که هریک به طور دقیق به نحوه نگهداری و ارزیابی سیستم های اطفا حریق میپردازد. همچنین دستورالعمل های خاص خود را برای حفظ عملکرد بهینه این سیستم ها ارائه میدهند.
استاندارد NFPA که به طور گسترده در کشورهای مختلف استفاده میشود، یک مجموعه جامع از دستورالعمل ها و اصول می باشد. چرا که برای جلوگیری از آتش سوزی، طراحی، نصب، آزمایش و نگهداری سیستم های اطفا حریق تدوین شده است. استانداردهای NFPA بر اهمیت بازبینی و آزمایش منظم سیستم های اسپرینکلر، سیستم های اطفا حریق گازی، سیستم های اعلام حریق و سایر تجهیزات مرتبط تاکید دارند.
از سوی دیگر، استاندارد BS5839 در بریتانیا و برخی دیگر از کشورهای اروپایی به عنوان معیار اصلی برای سیستم های اعلام حریق و سیستم های اطفا حریق مورد استفاده قرار میگیرد. این استاندارد به طراحی، نصب و نگهداری سیستم های اعلام حریق پرداخته و دستورالعمل هایی را برای تضمین عملکرد صحیح سیستمهای ایمنی در مواقع بحرانی ارائه میدهد. BS5839 هم به نیازمندی های مربوط به بازرسی های دوره ای، تست های عملیاتی و تعمیرات مربوط به سیستم های اطفا حریق میپردازد.
استانداردهای NFPA و BS5839 در بسیاری از جنبه های مشترک هستند. اما تفاوت هایی نیز دارند که وابسته به نیازهای خاص هر کشور و نوع سیستم های مورد استفاده در آن کشورها است. هر دو استاندارد به صورت گسترده ای به مقوله نگهداری پیشگیرانه و آزمایش های منظم تاکید دارند. اهمیت آن را در کاهش خرابی ها و افزایش طول عمر سیستم های اطفا حریق و ایمنی کلی ساختمان ها به وضوح بیان میکنند.
مراحل ضروری سرویس و نگهداری سیستم های اطفا حریق
ایمنی در برابر آتش سوزی، از حیاتی ترین بخش های مدیریت ریسک در هر نوع ساختمانی محسوب میشود. در این میان، سیستم های اطفا حریق به عنوان خط مقدم دفاعی در برابر گسترش آتش، نقش بی بدیلی ایفا میکنند. اما باید توجه داشت که عملکرد موثر این سیستم ها تنها به طراحی و نصب صحیح آن ها محدود نمیشود. چرا که بخش عمده ای از قابلیت اطمینان و کارایی آن ها وابسته به نگهداری اصولی و پیروی دقیق از دستورالعمل های تخصصی سرویس و بازبینی است.
هر نوع سیستم اطفا حریق، بسته به فناوری مورد استفاده (آبی، گازی، پودری، فومی و …) و محیط عملیاتی خود، نیازمند برنامه های نگهداری و بازرسی متفاوت و مخصوص به خود است. دستورالعمل های نگهداری این سیستم ها بر پایه استانداردهای بین المللی همچون NFPA، BS EN و مقررات محلی تدوین شده اند.
بررسی تخصصی این دستورالعمل ها به مدیران ایمنی، تکنسین های فنی و پیمانکاران مربوطه کمک میکند تا نقاط ضعف بالقوه در سیستمها را شناسایی کند. همچنین با اقدامات پیشگیرانه، از بروز خرابی های ناگهانی جلوگیری نمایند. تحلیل دقیق این دستورالعمل ها موجب بهینه سازی برنامه های نگهداری میشود.
حوادث ناشی از عدم نگهداری مناسب سیستم های اطفا حریق
در صورتی که نگهداری و سرویس دهی منظم و اصولی به این سیستم ها صورت نگیرد، احتمال بروز حوادث جدی و غیرقابل جبران افزایش می یابد. در این بخش، به بررسی حوادث و خطرات ناشی از عدم نگهداری مناسب سیستم های اطفا حریق پرداخته میشود.
عملکرد ناصحیح در زمان آتش سوزی
یکی از مهم ترین پیامدهای عدم نگهداری مناسب سیستم های اطفا حریق، عملکرد ناصحیح یا عدم عملکرد سیستم ها در زمان وقوع آتش سوزی است. در صورتی که سیستم های اطفا حریق مانند اسپرینکلرها، سیستم های اعلام حریق و پمپ ها به طور منظم بازرسی و تعمیر نشوند، احتمال دارد که در هنگام بروز آتش سوزی قادر به فعال شدن یا ارسال سیگنال هشدار نباشند. این مسئله میتواند منجر به گسترش سریع آتش و ایجاد خطرات جانی و مالی جدی شود.
افزایش خسارات مالی
در بسیاری از موارد، سیستم های اطفا حریق به عنوان یک ابزار پیشگیری از آسیب های مالی به حساب میآیند. اما اگر این سیستم ها به دلیل عدم نگهداری و سرویس دهی مناسب عملکرد ضعیفی داشته باشند، خسارات مالی ناشی از آتش سوزی امکان دارد به شدت افزایش یابد.
افزایش خطر جانی
شاید مهم ترین پیامد عدم نگهداری سیستم های اطفا حریق، تهدید جان انسان ها باشد. عدم عملکرد صحیح این سیستم ها در زمان آتش سوزی میتواند جان ساکنان، کارکنان یا افراد حاضر در محل را به خطر بیندازد. آتش سوزی های غیرقابل کنترل در ساختمان های بلند یا تاسیسات پیچیده، میتوانند منجر به تلفات جانی شوند. سیستم های اطفا حریق در مواقع بحرانی میتوانند جان افراد را نجات دهند. اما اگر نگهداری نشوند، ممکن است برای ایمنی افراد خطرناک باشند.
اختلال در فرآیندهای تولیدی یا تجاری
در تاسیسات صنعتی یا کارخانجات، بسیاری از سیستم های اطفا حریق برای جلوگیری از وقوع آتش سوزی و تضمین ایمنی تولید به کار میروند. عدم نگهداری این سیستم ها میتواند منجر به توقف فرآیندهای تولیدی یا تجاری و کاهش کارایی کلی کسب و کار شود. این اختلالات امکان دارد به تعطیلی موقت یا دائم کارخانه یا تاسیسات منجر شده و هزینه های زیادی را به کسب و کار وارد کند.
افزایش هزینه های تعمیرات و نگهداری اضطراری
یکی دیگر از عواقب عدم نگهداری صحیح سیستم های اطفا حریق، افزایش هزینه های تعمیرات اضطراری است. اگر سیستم ها به طور منظم نگهداری و تعمیر نشوند، احتمال بروز خرابی های ناگهانی و نیاز به تعمیرات فوری بیشتر خواهد شد. این تعمیرات امکان دارد بسیار پرهزینه و زمان بر باشند. همچنین در بسیاری از موارد به دلایل بحرانی، نیاز به تجهیزاتی دارند که در دسترس نیست.
عدم تطابق با مقررات و استانداردهای ایمنی
در بسیاری از کشورها و صنایع، نگهداری منظم و مطابق با استانداردهای بین المللی برای سیستم های اطفا حریق الزامی است. عدم نگهداری مناسب میتواند به عدم تطابق با مقررات ایمنی و استانداردهای ملی و بین المللی منجر شود. این امر میتواند باعث ایجاد مشکلات حقوقی و مالی برای صاحبان ساختمان ها یا شرکت ها شود و در نهایت جریمه های سنگینی به دنبال داشته باشد.
افزایش احتمال آتش سوزی های شدیدتر
وقتی سیستم های اطفا حریق به درستی نگهداری نمیشوند، احتمال وقوع آتش سوزی های شدیدتر افزایش مییابد. سیستم هایی که به طور مرتب آزمایش و بررسی نمیشوند، امکان دارد برای کنترل آتش در مراحل اولیه ناکارآمد باشند. در کل، آتش در مدت کوتاهی گسترش یابد و تبدیل به یک فاجعه بزرگ شود. این امر منجر به تخریب بیشتر ساختمان و تجهیزات و افزایش خطر برای افراد می شود.
نگهداری نادرست تجهیزات مرتبط با سیستم
عدم نگهداری و سرویس دهی مناسب تنها به تجهیزات اصلی سیستم اطفا حریق محدود نمیشود. چر ا که تجهیزات مرتبط مانند شیرهای کنترلی، لوله ها، مخازن آب و تجهیزات جانبی نیز به نگهداری دقیق نیاز دارند. خرابی در هر یک از این اجزا میتواند عملکرد کلی سیستم را تحت تاثیر قرار دهد. نگهداری نادرست این تجهیزات در فصول سرد یا در محیط های مرطوب، میتواند منجر به یخ زدگی، نشتی و سایر مشکلات شود.
نتیجهگیری
عدم نگهداری مناسب سیستم های اطفا حریق میتواند تبعات جبران ناپذیری داشته باشد که از خسارات مالی گرفته تا تهدیدات جدی برای جان انسان ها را در بر میگیرد. بنابراین، نگهداری صحیح و پیشگیرانه از سیستم های اطفا حریق باید به عنوان یک اولویت در هر سازمان و تاسیسات صنعتی و ساختمانی قرار گیرد.
نگهداری و سرویس منظم سیستم های اطفا حریق یکی از اصول اساسی در حفظ ایمنی و کارایی تجهیزات آتش نشانی در هر نوع ساختمان و تاسیسات است. برای این منظور، توجه به تهیه کپسول آتش نشانی با کیفیت و استاندارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. انتخاب کپسول های مناسب و مطمئن، گامی موثر در تضمین عملکرد بهینه سیستم های اطفا حریق در زمان وقوع حادثه میباشد. همچنین، انجام تست هیدرو استاتیک کپسول ها به طور دوره ای، که فشار داخلی آنها را تحت شرایط بحرانی شبیه سازی میکند؛ به تشخیص ترک ها، نشتی ها و ضعف های احتمالی کمک کرده و از بروز خطرات ناشی از خرابی این تجهیزات جلوگیری می کند.
با پیروی از دستورالعمل های دقیق و استفاده از روش های نگهداری تخصصی، میتوان عمر مفید سیستم های اطفا حریق را افزایش داده و از بروز خرابی های ناگهانی در مواقع بحرانی جلوگیری کرد. در این مسیر، همکاری با شرکت های معتبر و متخصص در زمینه تامین و نگهداری تجهیزات اطفا حریق، امری ضروری است.
1) چرا نگهداری منظم سیستم های اطفا حریق ضروری است؟
نگهداری منظم سیستم های اطفا حریق تضمین میکند که این سیستم ها در زمان بروز حادثه به درستی عمل کنند. همچنین باعث افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش هزینه های تعمیرات ناگهانی میشود.
2) چه اقداماتی برای سرویس دوره ای سیستم های اطفا حریق باید انجام شود؟
بازرسی های ماهانه، آزمایش های عملکردی دوره ای، تعمیر و تعویض قطعات معیوب، پاکسازی تجهیزات و به روز رسانی مدارک از جمله اقدامات اصلی سرویس دوره ای هستند.
3) تست هیدرو استاتیک چیست و چرا باید انجام شود؟
تست هیدرو استاتیک فشار داخلی کپسول های آتشنشانی را تحت شرایط بحرانی شبیه سازی میکند تا از سالم بودن و عدم وجود ترک یا نشتی اطمینان حاصل شود. این تست برای حفظ ایمنی و عملکرد صحیح کپسول ها ضروری است.