با پیشرفت فناوری، امروزه به کمک تجهیزاتی می توان در زمان وقوع آتش سوزی اطلاع رسانی کرد تا عملیات اطفاء حریق هرچه زودتر انجام شود و در نهایت کمترین خسارت بر محیط وارد شود. این تجهیزات همان سیستم اعلام حریق است که وجود آن در سازمان ها، ادارات، محیط های عمومی و امکانی که حضور عموم مردم در آنها وجود دارد، الزامی است. یکی دیگر از مواردی که حتما باید رعایت شود خرید کپسول آتش نشانی می باشد که در صورت خرابی و عدم انجام شارژ کپسول آتش نشانی بهتر است که نسبت به تهیه کپسول جدید اقدام نمایید.
سیستم های اعلام حریق چیست؟
این سیستم مجموعه ای از تجهیزات بروز می باشد که با نصب در بخش های مختلف، در زمان وقوع آتش سوزی توسط هشدارهایی به شما اطلاع می دهد. قطعا اگر بتوان در اولین لحظات آتشسوزی به آن پی برد، عملیات خاموش سازی با سرعت بیشتری انجام می شود و چه بسا بتوان آتش را در نطفه خفه کرد یا به تخلیه ان مکان اقدام نمود. بیشک اهمیت آن برای همگان واضح است. اما اگر می خواهید بیشتر با این سیستم آشنا شوید، در ادامه همراه ما باشید.
انواع سیستم اعلام حریق
این سیستم، خود در دو نوع دستی و الکتریکی تولید شده است. به نمونه الکتریکی آن، سیستم خودکار نیز گفته می شود. برای شناخت بهتر، باید هر یک از آنها را به صورت مجزا مورد بررسی قرار دهیم.
-
سیستم اعلام حریق دستی
احتمالا تا به الان توانستهاید حدس بزنید که سیستم اعلام حریق دستی به کمک نیروی انسانی و به صورت دستی کار میکند. به این معنی که جهت بهرهمندی از آن به یک اپراتور نیاز است تا در هنگام وقوع آتش با فشار دادن حسگرهای تعبیه شده اعلام خطر نماید.
-
سیستم اعلام حریق الکتریکی یا خودکار
به این سیستم، اتومات نیز گفته می شود. دارای یک سری حسگرهایی است که هرکدام از آنها به عامل مشخصی همچون دود، دما و … حساس هستند و در زمان مشاهده و احساس آن، هشدار می دهند. هیچ اپراتوری جهت فعالسازی آن هم وجود ندارد.
نکته: مهم ترین موردی که باید به آن توجه کنید این است که در سازه هایی که از سیستم اعلام حریق الکتریکی استفاده می شود باید حتما از نوع دستی نیز جهت ایمنی بیشتر استفاده شود.
سیستم حریق اتوماتیک یا همان خودکار، خود دارای انواع گوناگونی است که عبارتند از:
متعارف
این سیستم، منطقهای را که آتش در آن ایجاد شده و توسط سیستم اعلام حریق دستی اعلام شده است، شناسایی میکند. این عمل توسط الایدی ها انجام میشود. اما نکته مهم این است که مکان دقیق مشخص نمیشود و تنها ناحیهای که آتش گرفته تشخیص داده می شود و به آن سیستم معمولی یا کانونشنال هم می گویند.
وایرلس
وایرلس به معنی بیسیم است و در این سیستم از هیچ سیمی استفاده نمی شود. فناوری به کار رفته در آن از جدیدترین نوع بوده و توسط نرم افزارها و فرکانسهای طراحی شده عملکرد خود را انجام می دهد. کاربرد این نوع از سیستم حریق در فضاهایی که امکان سیم کشی در آن وجود ندارد یا غیر قابل دسترس است بیشتر می باشد.
آدرس پذیر
در این سیستم، از یک کنترل مرکزی استفاده می شود که هر دستگاه آدرس خود را دارد و با اعلام حریق، این سیستم می تواند دستگاه هایی که در محل آتش قرار دارند شناسایی کرده و مکان آنها را نشان دهد. به این نوع، سیستم هوشمند نیز می گویند.
دتکتورهای اعلام حریق
اگر بخواهید معنی عبارت دتکتوری را بدانید باید بگویم که به یک وسیله جهت تشخیص یک شی مشخص گفته می شود. اما ربط آن با آتش و آتش سوزی و سیستم اطفا حریق چیست؟ در پاسخ باید بدانید که دتکتورهای اعلام حریق، می تواند آتش یا اترهای جانبی آن مانند: افزایش دما، دود و … را تشخیص دهد. این افزار نیازمند به شارژ و تغذیه دارند که توسط برق 24 ولت شهری تامین می شود. برخی نمونههای آن با برق 12 ولت نیز شارژ می شوند.
این جریان در زمان وقوع آتش بیشتر می شود. توجه داشته باید که داشتن کپسول آتش نشانی در این محیط ها نیز امری ضروری می باشد معمولا با تست هیدوراستاتیک می توانید فشار و دیگر اطلاعات مفیدی که باید درباره کپسول آتش نشانی را بدانید به دست آورید.
انواع دتکتورهای اعلام حریق
این افزارها با توجه به ساختار و عملکردی که دارند، دارای انواع مختلفی هستند که شناخت هر یک از آنها باعث می شود تا در زمان خرید انتخابی هوشمندانه داشته باشید و بتوانید بهترین استفاده را از آن ببرید. انواع دتکتورهای اعلام حریق شامل موارد زیر می باشد که با آنها آشنا می شویم.
دتکتورهای دودی
نوع دودی، از رایج ترین مدل های دتکتور است که همانطور که از نام آن مشخص است حساس به دود می باشد. از مزیت های آن می توان به سرعت بالا، ایمن بودن، و پوشش دهی مناسب اشاره داشت.
این دتکتور با حساسیتی که به دود دارد، برای محیطهایی که آلوده هستند و یا دود در آنها وجود دارد، توصیه نمی شود. انواع آن عبارتند از:
نقطه ای
این قطعه آشکارسازی آتش به صورت الکترونیکی طراحی شده و دارای تجهیزاتی همچون چراغ، آژیر و… می باشد که قدرت تشخیص آن نقطه ای بوده و سطح زیادی را تحت پوشش قرار نمی دهد.
خطی
نوع دیگر این سیستم، خطی است که پوشش دهی بیشتری داشته و عملکرد و طراحی آن جز در بخش پوشش دهی همانند مدل قبلی یعنی همان نقطه ای است.
دتکتورهای حرارتی
ساختار ساده این نوع از دتکتورها سبب شده تا سرعت واکنش آنها کمتر باشد. حساسیت آن به دما است و اگر دمای محیط به صورت ناگهانی زیاد شود فعال می گردد. قیمت کمتری دارد و می تواند محدوده کمتری را تحت پوشش خود قرار دهد. این دتکتور در دو نوع زیر وجود دارند:
-
ثابت
ساختار آن به گونهای است که یک دما مشخص از پیش تعریف شده دارد و زمانی که دما به آن مقدار مشخص برسد، فعال می شود. بیشترین استفاده آن در آشپزخانههای بزرگ و صنعتی و آزمایشگاهها است که دمای محیط همیشه بالا می باشد.
-
نرخ افزایشی
این نمونه نیز بر افزایش دما حساسیت نشان می دهند. در هنگامی که دما از مقدار تعیین شده بیشتر شود، فعال شده و اعلام حریق می کند. در طراحی آن دو عامل زمان و دما از اهمیت بالایی برخوردار است. چراغ هشدار آن نیز به رنگ سیز یا قرمز روشن می شود.
هر کدام از آنها می توانند نقطهای و یا خطی باشند.به طور کل اگر سازه شما دارای این نوع سیستم اطفا حریق نیست وجود کپسول آتش نشانی برای شما بسیار مهم خواهد بود.
دتکتور ترکیبی
به نوع ترکیبی آن، دتکتور مولتی نیز گفته می شود. در این مدل برخلاف مدل های پیشین از دو سنسور بهره برده شده است. البته ممکن است سنسورهای آن بیشتر هم باشد. به همین خاطر به نام ترکیبی شناخته شده که خود در دو نوع دودی حرارتی و گازی حرارتی است. این سیستم به لطف حسگرهای مختلفی که در آن بکارگرفته شده می تواند به نسبت عوامل مختلفی همچون افزایش دما، مونو اکسید کربن و… واکنش نشان داده و هشدار دهد. از همین رو است که قابلیت اعلام حریق برای آتشهای بدون دود و یا کم دود را هم دارد. از بیشترین استفاده آن می توان موارد زیر را نام برد:
- انبارها
- منازل مسکونی
- هتلها
- بخش بایگانی
- آشپزخانهها
- و… .
دتکتور گازی
طراحی آن کمی حرفهایتر و خلاقانهتر انجام شده است. این دتکتور به واسطه تشخیص دادن گازهای خطرناک که در هنگام شعله ور شدن آتش تولید می شود فعال می گردد و هشدار می دهد. دارای دو نوع پرتابل و ثابت است. بیشترین استفاده آن برای مصارف خانگی است اما با توجه به کیفیت عملکرد مطلوبی که دارد در برخی مواقع در حوزههای صنعتی نیز به کار گرفته می شود.
این دتکتور جمع و جور تر از دیگر نمونهها است به همین دلیل برای استفاده در خانه مناسب می باشد. قطعا هر خانهای برای پیشگیری از حادث خطرآفرین، به چنین تجهیزاتی نیاز دارد و وجود آن خالی از لطف نخواهد بود.
دتکتور شعله ای
شاید برایتان جالب باشد که دتکتور شعلهای قابلیت تشخیص آتش با توجه به نور آتش را دارد. این نور را به واسطه امواج الکترومغناطیس دریافت می کند و در واکنش به آن هشدار می دهد و افراد را از وقوع آتشوزی باخبر می سازد. انواع گوناگونی از آن در بازار وجود دارد که می توان به دتکتور حساس به نور فرابنفش، حساس به نور مادون قرمز و ترکیبی از این دو اشاره کرد.
واکنش آن بسیار سریع است و میتواند در کوتاه ترین زمان فعال شده و هشدار دهد. به همین سبب، قیمت آن نیز بالاتر است که بی شک ارزشش را دارد. زاویه دید آن هم برابر با 120 درجه می باشد. اغلب از این مدل در محل هایی که امکان آتش سوزی بدون دود وجود دارد استفاده می شود.
نتیجه گیری
دتکتورها انواع گوناگونی دارند و بهترین تجهیز برای مطلع شدن از وقوع آتش سوزی به هر دلیلی است. هرچه بتوانید زودتر از وقوع آن اطلاع پیدا کنید، به همان میزان قادر خواهید بود از وقوع یک فاجعه جلوگیری کنید. اهمیت آن بسیار زیاد است و امروزه جزو موارد ایمنی برای هر ساختمانی به حساب می آید. اما کارایی آن زمانی ایده آل خواهد بود که با توجه به محلی که در آن نصب می شود انتخاب شود.
پس در زمان خرید سیستم اعلام حریق شما باید با توجه به متراژ فضا، نوع آتشسوزی احتمالی، بودجه و دیگر عوامل موثر انتخاب نمایید. در نظر داشته باشید که نصب این سیستم نیز بسیار مهم است. باید توسط افراد حرفهای و متخصص در این زمینه انجام شود تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید. برای اینکه این تجهیزها طول عمر و دوام طولانی داشته باشند، بهتر است هر چند وقت یکبار آنها را چک کنید تا دچاز خرابی و یا فرسودگی نشده باشند.